In een wereld die zo divers is als de onze, is het woord ‘normaal’ een fascinerend begrip. Wat voor de één als vanzelfsprekend geldt, kan voor een ander volledig buiten de grenzen van het verwachte en/of acceptabele liggen. Dit besef van (vaak culturele) betrekkelijkheid speelt een cruciale rol in hoe we het begrip ‘normaal’ begrijpen en ervaren. Dit vooral in de context van bedrijven waar verschillende culturen samenkomen. En dat is, laten we wel zijn, aan de orde van de dag. Hoe werkt deze dynamiek en hoe kun je als bedrijf streven naar een gedeeld en gezamenlijk gedragen begrip van ‘normaal’.
Het eerste wat opvalt als we het hebben over ‘normaal’ is de subjectiviteit ervan. Wat in de ene cultuur als de standaard wordt beschouwd, kan in een andere cultuur volledig taboe zijn. Neem bijvoorbeeld eetgewoonten: terwijl het in sommige culturen heel gewoon is om varkens- of rundvlees te eten, kan het in andere culturen als ongepast worden beschouwd. Dit illustreert hoe normen sterk worden beïnvloed door cultuur en traditie.
In een bedrijfsomgeving vertalen deze culturele verschillen zich naar een mix van normen en verwachtingen die voortkomen uit de achtergrond van de werknemers. Wat voor de ene afdeling als efficiënt wordt beschouwd, kan voor een andere afdeling als chaotisch worden gezien. Dit kan leiden tot misverstanden, conflicten en verminderde productiviteit. Of de omgang met elkaar; ook een mooi voorbeeld. Daar waar iemand meent een grapje te maken en dit (waarschijnlijk) in pure onschuld doet, kan dit voor een ander zijn grenzen van het fatsoenlijke ver overschrijden. ‘Moet kunnen’ en ‘Dit kan echt niet’ liggen dichterbij elkaar dan je denkt.
Om een gemeenschappelijk begrip van ‘normaal’ te bevorderen binnen bedrijven, is het belangrijk om een bedrijfscultuur na te streven die inclusiviteit en respect voor verschillen en verschillende meningen omarmt. We hebben het hier overigens niet over de bedrijfsregels zoals bijvoorbeeld het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen of het verbod op drugs en alcohol tijdens het werk.
Hier zijn een paar stappen die je kunt nemen:
- Het organiseren van trainingen die de medewerkers bewust maken van culturele verschillen en hoe deze van invloed kunnen zijn op de ervaring van normaal gedrag. Dit helpt om vooroordelen te verminderen en een meer inclusieve werkomgeving te creëren. Samen aan de slag met wat ‘we normaal vinden’.
- Moedig open communicatie aan waarbij werknemers worden aangemoedigd om hun ideeën en ervaringen te delen. Door naar elkaar te luisteren en elkaars standpunten te begrijpen, kunnen gemeenschappelijke normen worden vastgesteld die recht doen aan de verschillen binnen het bedrijf. Jouw normaal en dat van een ander kunnen naast elkaar bestaan, als je er maar van op de hoogte bent.
- Leiderschap en voorbeeldgedrag spelen een belangrijke rol in het bevorderen van een cultuur van respect en inclusiviteit. Leiders en leidinggevenden moeten het goede voorbeeld geven door respect te tonen voor verschillende ideeën en actief bij te dragen aan een omgeving waarin alle werknemers zich gewaardeerd en gehoord voelen.
- Normen veranderen voortdurend (kijk maar eens naar de opvattingen over roken op de werkvloer, Jos Brink die zijn assistente Sandra Reemer ‘kroepoekje’ noemde, de negerzoen die van naam veranderde en de Zwarte Pietendiscussie). Het is belangrijk voor bedrijven om zich aan te passen aan die veranderende omstandigheden en inzichten. Dit doe je door regelmatig de bedrijfscultuur en normen te bekijken. Zo leer je omgaan met nieuwe uitdagingen en kansen die voortkomen uit een steeds veranderende wereld.
